अनिष्ट रूढी परंपरांच्या विरोधात शिक्षणाचा झेंडा फडकविणारे महात्मा ज्योतिबा फुले
आज ज्येष्ठ समाजसुधारक, सत्यशोधक महात्मा ज्योतिबा फुले यांची जयंती. समाजातील अनिष्ट रूढी परंपरांचे मूळ शोधून त्यांच्या विरोधात शिक्षण हाच खरा उपाय असल्याचे महात्मा फुले यांनी जाणले. त्यामुळेच ते समाजसुधारकांपेक्षाही समाज परिवर्तनाचे शिल्पकार म्हणावे लागतील.
त्या काळात स्त्रियांचे शिक्षणापासून वंचित ठेवले जाणे आणि जातीव्यवस्थेचा डोंगर समाजाला दडपून टाकणे ही प्रमुख आव्हानं होती. या विषम परिस्थितीत महात्मा फुले यांनी शिक्षणाचा झेंडा फडकविला. १८४८ मध्ये त्यांनी खालच्या जातीतील मुलींसाठी भारतातील पहिली शाळा सुरू केली. हे एक क्रांतिकारी पाऊल होते.
स्त्रियांना शिक्षण देऊन त्यांना बळकट आणि स्वावलंबी बनवण्याचे महत्त्वपूर्ण कार्य फुले दांपत्यांनी केले.
फक्त स्त्री शिक्षणापुरते न थांबता समाजातील सर्व वंचित घटकांसाठी शिक्षणाचा पुरस्कार करणे हे त्यांचे विशेष. जातीय भेदभावाच्या विरोधात लढा देण्यासाठी त्यांनी "सत्यशोधक समाज"ची स्थापना केली. या समाजाच्या माध्यमातून त्यांनी बुद्धी, सामाजिक न्याय आणि सर्वांसाठी समानता या मूल्यांचा प्रसार केला.
शिक्षण हेच सामाजिक परिवर्तनाचे खरे शस्त्र असल्याचे महात्मा फुले यांनी ठामपणे प्रतिपादन केले. त्यांनी आयुष्यभर शिक्षणाचा प्रसार करण्यासाठी अथक प्रयत्न केले. आजही त्यांचे हे कार्य समाजासाठी प्रेरणादायी आहे.
महात्मा ज्योतिबा फुले यांच्या जयंतीनिमित्त त्यांना विनम्र अभिवादन!
